Toelichting per balanspost

Het eigen vermogen bestaat uit de volgende posten:

reserve eigen kapitaal

Het rekeningresultaat 2023 ad € 17,1 miljoen, een bedrag van € 3,9 miljoen uit het  hulpmiddelen contract WMO,
de sluitpost wegenbeheerplan ad € 2,0 miljoen en € 1,9 miljoen voor prijsverschillen is gestort in de reserve eigen kapitaal. Een bedrag van € 11,7 miljoen is ingezet conform primaire begroting en er is € 0,2 miljoen ingezet voor humanitaire hulp.

Toelichting op de stortingen
In de bestemmingsreserves is in 2024 € 178,1 miljoen gestort. Onderstaand zijn de voornaamste mutaties toegelicht.

€ 25,2 miljoen reserve reserveringen 2024
Aan het einde van elk jaar worden de reserveringsvoorstellen aan de raad voorgelegd. Eind 2024 is er voorgesteld om maximaal € 27,7 miljoen te storten in de reserve reserveringen 2024. De storting vindt plaats op basis van het werkelijk restant budget wat ultimo het jaar aanwezig is. Dit betekent dat er voor een bedrag ad € 25,2 miljoen gestort is in de reserve. Dit bedrag wordt in 2025 weer ingezet als budget binnen de exploitatie.

€ 24,4 saldireserve specifiek
De gestorte middelen zijn bestemd voor verschillende specifiek benoemde doeleinden In 2024 betreft dit € 7,5 miljoen woningbouwversneller, € 5 miljoen voor de aanbestedingskalender, € 5,5 miljoen voor diverse initiatieven, € 2,5 miljoen stelpost incidenteel, € 1 miljoen Masterplan mobiliteit, € 0,7 miljoen voor Ergon & StAnna, € 1 miljoen voor vluchtelingen en € 1,2 miljoen Uitbreiding projectleiding.

€ 22,3 miljoen reserve exploitatieprojecten
De reserve wordt gebruikt om de jaarschijven van projecten te egaliseren (welke niet geactiveerd worden conform BBV). Vanuit andere reserves en vanuit de exploitatie worden middelen binnen de reserve geconcentreerd ter besteding aan deze projecten. Voeding voor in totaal € 10,7 miljoen vindt plaats uit de reserves Strategische investeringen € 6,3 miljoen, saldireserve specifiek € 1,3 miljoen, groot onderhoud € 0,5 miljoen, SMMM € 0,8 miljoen, mobiliteit € 0,7 miljoen, O&O € 0,4 miljoen, knoop XL € 0,2 miljoen, niet activeren investeringen € 0,2 miljoen, groot onderhoud € 0,2 miljoen en circulaires gemeentefonds € 0,1 miljoen.
Verder vinden er stortingen uit de exploitatie plaats voor de diverse projecten ad € 11,6 miljoen.

€ 18,7 reserve doorontwikkeling bedrijfsvoering
Eerder is besloten om de middelen bedrijfsvoering gedurende de huidige coalitieperiode (2022-2026) jaarlijks te reserveren. In de komende jaren wordt middels diverse projecten gewerkt aan de doorontwikkeling van algemene dienstverlening en control middels jaaroverstijgende programma’s. Daardoor past financiële inzet van de middelen niet in de systematiek van jaarlijkse reservering en automatisch doorschuiven naar het volgende jaar. De raad heeft daarom 17 december 2024 ingestemd met het vormen van een bestemmingsreserve doorontwikkeling bedrijfsvoering (tot 2030) waardoor een betere spreiding mogelijk is. De reserve is gevoed met de niet bestede middelen bedrijfsvoering tot en met 2026 conform reserveringsvoorstellen die de raad heeft vastgesteld (raadsvoorstel reserveringen 2024).

€ 12,9 miljoen reserve transformatiefonds sociaal domein
Incidentele intensivering € 3,5 miljoen, energiecompensatie €2,5 miljoen, transformatie-middelen € 2,0 miljoen, de uit 2023 resterende middelen reservering bestaanszekerheid € 1,6 miljoen en reservering landelijke hervormingsagenda € 3,3 miljoen.

€ 11,6 miljoen bovenwijkse voorzieningen
Conform besluitvorming bij de begroting 2024 is € 6,5 miljoen in de reserve gestort t.b.v. toekomstige afdekking kapitaallasten diverse projecten. Daarnaast is de van ontwikkelaars ontvangen bijdrage van € 4,5 miljoen bovenplans in gestort en is de zekere winst uit de reserve onzekere winsten in de reserve gestort voor een bedrag van € 0,6 miljoen.

€ 10,9 miljoen opvang ontheemden Oekraïne
Voor het financieel inregelen van de opvang wordt een bedrag van € 8,5 miljoen gestort. Ultimo het jaar worden de restantmiddelen ad € 2,4 miljoen gestort in de reserve

€ 9,8 miljoen reserve strategische investeringen
Bij turap 2 is de stelpost strategische investeringen afgeraamd en € 8,6 miljoen in de reserve gestort. Er vindt een overheveling plaats uit de reserve onzekere winsten van € 0,9 miljoen en de resultaten facilitaire projecten van € 0,3 miljoen worden op het eind van het jaar gestort.

€ 6,6 miljoen huisvesting onderwijs
In deze reserve worden jaarlijks kosten van onderwijshuisvesting geëgaliseerd. Eind 2024 is er sprake van een voordelig saldo van € 5,0 miljoen. Dit bedrag is teruggestort in de reserve. Een bedrag van € 1,1 miljoen afschrijving van een pand wat nog in gebruik is wordt terug gestort. Voor a fhandelen SUVIS projecten SKPO wordt € 0,2 miljoen gestort en uit de reserve onzekere winsten grondexploitatie wordt € 0,3 miljoen overgeheveld.

€ 6,6 miljoen CO -reductie vastgoed
De reserve co2 reductie vastgoed (2317) is ingesteld om de kosten voor verduurzaam vastgoed te egaliseren. De exploitatieoverschotten door gerealiseerde besparingen, aangevuld met restant projectbudgetten worden per jaareinde gestort. In 2024 leidt dit tot een storting van € 6,6 miljoen.

€ 6,3 reserve samen morgen mooier maken
De niet benutte middelen ad € 6,3 miljoen van het bestuursakkoord worden ultimo 2024 terug gestort in deze reserve.

€ 4,6 miljoen reserve onzekere winsten grondexploitatie
Op basis van het vastgesteld raadsbesluit bij jaarrekening 2023 is vanuit reserve bovenwijks en onderwijshuisvesting € 0,8 miljoen gestort en uit het resultaat € 1,4 miljoen. Op basis van de tussentijdse winstneming 2024 is een bedrag van € 2,4 miljoen gestort in de reserve.  

€ 2,8 miljoen reserve reserveringen 2023
Bij de jaarrekening 2023 is voorgesteld om € 2,8 miljoen te storten in de reserve reserveringen 2024 en weer in te zetten als budget binnen de exploitatie voor Samen voor de jeugd € 1,9 miljoen, MO locaties € 0,4 miljoen, KOT € 0.4 miljoen en gezonde buurten € 0,4 miljoen.

€ 2,5 miljoen reserve circulaires gemeentefonds
In de septembercirculaire en decembercirculaire 2024 zijn middelen ontvangen in verband met decentralisatie-uitkeringen en gemeentelijke taakwijzigingen. Deze middelen zijn gedeeltelijk in de reserve gestort ter besteding in 2025.

€ 2 miljoen reserve lokaal overleg
Het overschot ad € 2 miljoen op de budgetten die vallen onder het overeenstemmingsvereiste met het lokaal overleg is gestort in de reserve per jaareinde.

€ 1,9 miljoen reserve citymarketing
Het voordelig resultaat ad € 1,0 miljoen op de toeristenbelasting 2024 is gestort in de reserve. Daarnaast heeft een storting plaatsgevonden vanuit de Kadernota 2024 voor oud & nieuw van € 850.000.

€ 1,6 miljoen reserve masterplan mobiliteit
Zowel de restant exploitatiemiddelen vanuit het Masterplan Mobiliteit ten behoeve van Verkeer en Vervoer (€ 1 miljoen), als de middelen voor de bereikbaarheidsagenda ZOB (€0,6 miljoen) zijn toegevoegd aan de reserve Masterplan Mobiliteit.

€ 7,4 miljoen diverse reserves
Voor een bedrag van € 7,4 miljoen zijn stortingen onder de € 1,5 miljoen in diverse reserves gedaan.

Toelichting op de onttrekkingen
Uit de bestemmingsreserves is in 2024 € 141,8 miljoen onttrokken. Onderstaand zijn de voornaamste mutaties toegelicht.

€ 37,4 Reserve reserveringen 2023
Dit betreft de inzet van de middelen die in 2023 zijn gereserveerd per jaareinde om in de jaren erna in te zetten.

€ 34,6 Saldireserve specifiek
De restantmiddelen corona € 20,2 miljoen worden onttrokken voor inzet bij de kadernota, € 6 miljoen wordt overgeheveld naar de reserve transformatiefonds SD, € 1,2 miljoen wordt ingezet voor de omgevingswet, € 1,3 miljoen voor grondexploitatie Begijnenhof. Voor ondersteuning college, DR en Griffie wordt € 1,1 miljoen onttrokken, € 0,8 miljoen voor masterplan mobiliteit, € 0,5 miljoen voor woonwagenbeleid, € 0,5 miljoen voor bouwoffensief, € 0,4 miljoen voor LEA en NPO. Voor in totaal € 2,6 miljoen zijn er onttrekkingen kleiner dan € 0,4 miljoen.

€ 15,3 Reserve Exploitatie Projecten Openbare Ruimte Meerjarig
Op 241 verschillende projecten in de openbare ruimte zijn bestedingen geweest die hebben geleid tot onttrekkingen voor in totaal € 15,3 miljoen. Het gaat om projecten zoals groot onderhoud van wegen, project huis naar werk, gebiedsontwikkeling, etc.

€ 11,3 Reserve Samen morgen mooier maken (SMMM)
Er wordt € 1,2 miljoen ingezet voor klimaat en weer, € 1,8 miljoen voor ondernemende en sociale stad, € 1,4 miljoen voor Woningbouw en bereikbaarheid, € 3 miljoen voor fijne en veilige wijken, € 2 miljoen voor levendige stad, € 0.1 miljoen voor de organisatie. De in 2023 gereserveerde structurele middelen ad € 1,8 miljoen worden in 2024 onttrokken.

€ 9,4 Reserve strategische investeringen
Voor diverse onderwerpen vindt een overheveling ad € 6,5 plaats naar de reserve exploitatieprojecten openbare ruimte meerjarig en € 0,2 miljoen naar de reserve niet activeren investeringen. Voor de Brainportdeal wordt € 2,1 miljoen onttrokken, voor Try -out cultuur € 0,4 miljoen en voor Knoop XL € 0,2 miljoen.

€ 7,3 Reserve huisvesting onderwijs
Voor het programma 2024 en diverse spoedaanvragen is een bedrag van € 7,3 miljoen ingezet.
Dit bedrag is ingezet conform verordening huisvesting onderwijs en voor andere onderwijs gerelateerde zaken, zoals het saneren van boekwaardes als gevolg van sloop onderwijspanden, bekostiging projectbegeleiding, afschrijven verloren plankosten en bijdrage aan ventilatie van scholen waar ook SUVIS subsidies voor verstrekt zijn.

€ 3,4 Reserve transformatiefonds sociaal domein
Een bedrag van € 1,5 miljoen wordt overgeheveld naar de reserve transformatieagenda. Voor het opzetten van de transformatie organisatie wordt € 0,9 miljoen onttrokken, voor Wij-Eindhoven € 0,9 miljoen en voor de vereenvoudiging SD € 0,1 miljoen. In verband met het overschrijden van het maximum van de reserve valt een bedrag van € 0,4 miljoen vrij ten gunste van het resultaat.

€ 3,3 Reserve opvang ontheemden Oekraïne
Voor de opvang en participatie van ontheemden wordt € 2,9 miljoen onttrokken waarvan o.a. € 1,1 miljoen voor kortdurende opvang en onderzoek locaties, € 0,8 miljoen voor maatschappelijke opvang en € 0,3 miljoen voor uitbreiding tijdelijke COA opvang. In verband met het overschrijden van het maximum van de reserve valt een bedrag van € 0,4 miljoen vrij ten gunste van het resultaat.

€ 3 Reserve onzekere winsten grondexploitatie
Bij de jaarrekening 2024 is over het jaar 2024 de tussentijdse winstneming berekend en is er een verrekening geweest van € 1,2 miljoen verder is er € 1,8 miljoen overgeheveld naar andere reserves waarvan € 0,9 miljoen naar strategische investeringen, € 0,6 miljoen naar bovenwijkse voorzieningen en € 0,3 miljoen naar huisvesting onderwijs.

€ 2,2 Reserve Citymarketing, toerisme, recreatie, evenementen
Voor een aantal evenementen hebben er onttrekkingen plaats gevonden waaronder voor de jaarwisseling € 0,9 miljoen, voor 80 jaar vrijheid € 0,5 miljoen, voor RoBoCup & Hit The City 2024 € 0,5 miljoen, Huldiging en kampioenschap PSV € 0,3 miljoen.

€ 2,1 Reserve innovatie beschermd wonen
Er vindt een aanvulling plaats voor het budget beschermd wonen ad € 2 miljoen. Voor tijdelijke formatie uitbreiding wordt € 0,1 miljoen onttrokken.

€ 2 miljoen reserve circulaires gemeentefonds
Onttrekkingen ad € 1,6 betreft diverse onderwerpen uit de Decembercirculaire 2023 waaronder € 0,9 miljoen voor Invoeringskosten Omgevingswet en € 0,4 miljoen voor Startbanen statushouders. Verder vindt er een onttrekking plaats van € 0,4 miljoen voor tijdelijke de uitvoering van klantreizen.

€ 10,5 miljoen diverse onttrekkingen
Voor een bedrag van € 10,5 miljoen zijn diverse onttrekkingen onder de € 1,5 miljoen aan reserves gedaan. De grootste onttrekking betreft de overheveling van € 0,7miljoen van de reserve bovenwijkse voorzieningen naar de reserve onzekere winsten.

De voorzieningen worden onderverdeeld in de volgende categorieën:

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico's

Voorzieningen arbeidsgerelateerde kosten (verplichting)
Onder deze categorie zijn een aantal voorzieningen opgenomen die gerelateerd zijn aan arbeidsgerelateerde kosten. Voor deze kosten wordt (conform BBV) een voorziening gevormd omdat sprake is van een niet jaarlijks gelijkblijvend volume. Het gaat dan om de kosten van voormalig personeel, kosten als gevolg van het sociaal plan van de ijsbaan, de WW- verplichting voormalige werknemers en de wachtgeldverplichtingen voormalig bestuurders. De werkelijke kosten worden per jaar ten laste van de voorziening gebracht. Eind 2024 heeft de jaarlijkse beoordeling plaatsgevonden of de voorzieningen van voldoende omvang zijn. Uitgangspunt bij de berekening van deze voorzieningen is een gemiddelde stijging van de kosten gebaseerd op de gegevens van het CBS. Daarnaast wordt rekening gehouden met de levensverwachting zoals deze door het CBS wordt gehanteerd (voorziening voormalig personeel). Bij de inschatting van de wachtgeldverplichting is beoordeeld welke toekomstige inkomsten de voormalig bestuurder naar verwachting op een andere manier kan genereren.
In 2024 is de voorziening Regeling Vervroegd Uittreden (RVU) gevormd, voor de financiële verplichting die de gemeente tegenover de ex-medewerker en de fiscus heeft op basis van deze regeling. Bij de RVU nemen medewerkers ontslag en volgt er een (maandelijkse) ontslagvergoeding die de ex-medewerker in staat stelt om te overbruggen tot aan de AOW-leeftijd. De storting in de voorziening van € 219.000 is gebaseerd op een schatting van de verplichtingen die voortvloeien uit de RVU-regeling.

Voorziening claims en juridische geschillen
De risico’s die de gemeente loopt zijn opgenomen in de paragraaf weerstandsvermogen. Het financieel effect van deze risico’s is vertaald als onderdeel van de benodigde weerstandscapaciteit. In sommige situaties wordt een risico concreter, bijvoorbeeld door rechtspraak. Er is dan sprake van een verplichtingen/ verlies waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten. Voor die risico’s is deze voorziening bedoeld. In 2024 is € 38.000 onttrokken ter dekking van gemaakte kosten, een bedrag van € 478.000 vrijgevallen omdat de betreffende claim is vervallen en € 451.000 gestort ter dekking van een in 2024 concreet geworden claim.

Voorziening pensioenen wethouders
In 2022 is een voorziening gevormd om te voldoen aan de pensioenverplichtingen voor wethouders. Op basis van een actuele berekening van ProAmbt is een bedrag van € 1,2 miljoen gestort in de voorziening, om te kunnen voldoen aan de verwachte onttrekkingen in 2025 en verder.

Voorziening verlofsparen
Medewerkers kunnen vanaf 1 januari 2022 (bovenwettelijke) vakantie-uren sparen. Met dit 'verlofsparen' kunnen medewerkers passend bij hun levensfase hun bovenwettelijke vakantie-uren inzetten op een manier die aansluit bij hun persoonlijke levens- en carrièreplanning en het gemeentelijke vitaliteitsbeeld
Voor de toekomstige verplichting (het gespaarde verlof) moet een voorziening worden opgenomen omdat hier sprake is van een spaarsaldo dat in de tijd, naar verwachting, niet van gelijke omvang zal zijn wat betreft toevoegingen en opnamen van spaarverlof. Daarnaast is besloten (beleid) dat het bovenwettelijke verlof 5 jaar in de verlofcategorie bovenwettelijk blijft staan en na de 5 jaar automatisch omgezet wordt naar de categorie verlofsparen. Tot slot zijn er nog uren gespaard onder een oude regeling spaarovereenkomst.
Om voldoende middelen beschikbaar te hebben om het op te nemen verlof te kunnen compenseren is € 1 miljoen in de voorziening verlofsparen gestort eind 2024.

Voorzieningen ter egalisering van kosten

Voorziening tariefsegalisatie riolering
Het voordelige resultaat van € 2,0 miljoen op de exploitatiemiddelen riolering is eind 2024 gestort in de voorziening tariefsegalisatie riolering.

Voorzieningen bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven

Voorziening riolen
In de voorziening riolen is conform de begroting (en berekening tarief) € 11,6 miljoen gestort. De storting is gebaseerd op de verwachte vervangingsinvesteringen zoals opgenomen in het GRP (gemeentelijk rioleringsplan) en is onderdeel van het tarief voor riolering. De gerealiseerde vervangingsinvesteringen ad € 13,6 miljoen zijn conform het GRP ten laste gebracht van de voorziening.

Voorzieningen voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is

Voorziening afvalstoffen
De voorziening afval is onderdeel van het gesloten systeem ‘afval’. De stand per 1 januari 2024 was nihil. Het bij de begroting structureel geraamde bedrag van € 0,5 miljoen is in de voorziening gestort. Eind 2024 is een bedrag van € 89.000 onttrokken uit de voorziening om het negatieve resultaat op de exploitatiemiddelen afval te dekken.

Voorziening vooruitontvangsten facilitaire grondexploitaties
In 2024 is de voorziening vooruitontvangsten facilitaire grondexploitaties ingesteld voor de restant middelen vanuit facilitaire projecten die van ontwikkelaars zijn vooruit ontvangen waarvoor de gemeente een eindafrekening moet opstellen, bijvoorbeeld als de gemeente kostenverhaalsbijdragen of afdwingbare financiële bijdragen in rekening brengt op basis van een omgevingsplan of een omgevingsvergunning voor een buitenplanse bouwactiviteit, of wanneer dit in een anterieure overeenkomst is afgesproken. In 2024 is een bedrag van € 7,5 miljoen gestort in de voorziening.

De onderverdeling van de in de balans opgenomen vaste schulden met een looptijd van langer dan één jaar is als volgt:

In het hierna opgenomen overzicht wordt het verloop weergegeven van de vaste schulden in 2024 weergegeven.

De langlopende schuldpositie van de gemeente Eindhoven is in 2024 licht gedaald naar € 306,5 miljoen. In 2024 werd slechts voor een bedrag van netto € 0,5 miljoen aan leningen en waarborgsommen afgelost. Vanwege de ruime liquiditeitspositie was het niet noodzakelijk om nieuwe lange financiering aan te trekken in 2024. De rentekosten
op de vaste schulden over 2024 bedragen € 5,6 miljoen.